Tia UV là gì? Tác hại của tia UV đối với da

Cố vấn chuyên môn BS. PHẠM NGỌC TIẾN

Bác sĩ PK VTM Kangjin

ĐẶT LỊCH HẸN

XEM HỒ SƠ

Tia UV là gì? 

Tia UV (Ultraviolet) hay còn gọi là tia cực tím hoặc tia tử ngoại là một dạng sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn cả ánh sáng tím có thể nhìn thấy nhưng dài hơn tia X. Tia UV không thể nhìn thấy được bằng mắt thường. 

Các loại tia UV:

• UVA: Là loại tia có bước sóng dài nhất, chiếm đến 95% bức xạ UV mà Trái Đất nhận được. UVA có thể xuyên qua lớp biểu bì và hạ bì, gây ra lão hóa da, tàn nhang và tăng nguy cơ ung thư da.
• UVB: Có bước sóng ngắn hơn UVA, chủ yếu tác động lên lớp biểu bì, gây ra cháy nắng, sạm da và làm tăng nguy cơ ung thư da.
• UVC: Là loại tia có bước sóng ngắn nhất và nguy hiểm nhất, nhưng may mắn là lớp ozone của Trái Đất đã hấp thụ hầu hết tia UVC.

Tia UV có ở đâu?

Tia UV là gì? Tác hại của tia UV đối với da và tia UV có ở đâu là thắc mắc mà nhiều người quan tâm. Tia UV chủ yếu có mặt trong ánh sáng mặt trời. Dù bạn có đang ở trong bóng râm hay một ngày nhiều mây, tia UV vẫn có thể len lỏi và tiếp xúc với làn da của bạn.

Ngoài ánh nắng mặt trời, tia UV cũng có thể được tìm thấy trong:

• Ánh sáng nhân tạo: Một số loại đèn, đặc biệt là đèn huỳnh quang và đèn halogen, cũng phát ra tia UV.
• Các thiết bị công nghiệp: Máy hàn, đèn UV dùng để khử trùng… cũng là nguồn phát ra tia UV.

Tia UV có chỉ số bao nhiêu là nguy hiểm?

Chỉ số tia UV là một thang đo cho biết mức độ mạnh yếu của tia cực tím (UV) chiếu xuống Trái Đất tại một thời điểm và địa điểm cụ thể. Chỉ số này càng cao, cường độ tia UV càng mạnh và khả năng gây hại cho da và mắt càng lớn.

Vậy, chỉ số tia UV bao nhiêu thì được coi là nguy hiểm? Theo thang đo thông thường, chỉ số UV được chia thành các mức như sau:

• 0-2: Thấp, ít nguy hiểm.
• 3-5: Trung bình, cần cẩn trọng.
• 6-7: Cao, cần bảo vệ da.
• 8-10: Rất cao, nguy cơ bỏng nắng cao.
• 11 trở lên: Cực kỳ cao, nguy hiểm, có thể gây bỏng nắng chỉ trong thời gian ngắn.

Tác hại của tia UV đối với da 

Tia UV là gì? Tác hại của tia UV đối với da ra sao? Dưới đây là những ảnh hưởng của tia UV đối với làn da mà bạn nên biết:

• Lão hóa da sớm: Tia UV phá vỡ liên kết collagen và elastin, hai protein quan trọng giúp da săn chắc và đàn hồi. Điều này dẫn đến sự xuất hiện các nếp nhăn, đốm nâu, da chùng nhão và mất đi vẻ tươi trẻ.
• Cháy nắng: Tia UVB là nguyên nhân chính gây cháy nắng, khiến da đỏ, bỏng rát và bong tróc.
• Ung thư da: Đây là hậu quả nghiêm trọng của việc tiếp xúc thường xuyên với tia UV. Tia UV làm tổn thương DNA trong tế bào da, dẫn đến sự phát triển bất thường và hình thành các tế bào ung thư.
• Tàn nhang và đồi mồi: Tia UV kích thích sản sinh melanin, sắc tố tạo màu da, dẫn đến sự xuất hiện của tàn nhang và đồi mồi.
• Giảm khả năng miễn dịch của da: Tia UV làm suy yếu hệ miễn dịch của da, khiến da dễ bị tổn thương bởi các tác nhân gây hại khác.

Tia UV có tác dụng gì không?

Mặc dù tia UV thường được biết đến với những tác hại đối với sức khỏe, đặc biệt là làn da, nhưng nó cũng có một số lợi ích nhất định. Tuy nhiên, những lợi ích này thường đi kèm với những rủi ro nếu không được kiểm soát một cách hợp lý.

Những tác dụng tích cực của tia UV:

• Tổng hợp vitamin D: Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, cơ thể sẽ tự sản sinh vitamin D. Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thu canxi, giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa các bệnh như còi xương, loãng xương.
• Điều trị một số bệnh lý da: Ánh sáng mặt trời có thể được sử dụng để điều trị một số bệnh lý da như vẩy nến, viêm da. Tuy nhiên, việc điều trị này cần được thực hiện dưới sự chỉ định của bác sĩ.
• Cải thiện tâm trạng: Ánh nắng mặt trời giúp tăng sản xuất serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng nâng cao tâm trạng và giảm căng thẳng.

Biện pháp ngăn ngừa tác động của tia UV với da 

Sau khi hiểu rõ “tia UV là gì? Tác hại của tia UV đối với da” thì bạn có biện pháp để ngăn ngừa tia UV tác động đến làn da của mình.

1. Sử dụng kem chống nắng

• Chọn đúng loại: Lựa chọn kem chống nắng có chỉ số SPF (Sun Protection Factor) từ 30 trở lên và có khả năng bảo vệ cả tia UVA và UVB.
• Thoa đều và đủ: Thoa kem chống nắng khoảng 20 phút trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi 2 giờ hoặc sau khi bơi, đổ mồ hôi.
• Thoa khắp cơ thể: Đừng quên các vùng da dễ bị bỏ qua như tai, cổ, chân và mu bàn tay.
• Sử dụng kính râm: Chọn kính râm có khả năng chặn cả tia UVA và UVB để che chắn đôi mắt và vùng da quanh mắt. 

2. Che chắn cơ thể

• Mặc quần áo bảo hộ: Chọn quần áo dài tay, quần dài, mũ rộng vành và kính râm khi ra ngoài trời nắng.
• Chọn vải có chỉ số UPF: UPF (Ultraviolet Protection Factor) là chỉ số đo khả năng bảo vệ của vải chống lại tia UV.

3. Tránh nắng gắt

• Hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm: Từ 10h sáng đến 16h là thời điểm tia UV mạnh nhất.
• Tìm bóng râm: Khi ra ngoài, hãy tìm nơi râm mát để nghỉ ngơi.

5. Chăm sóc da từ bên trong

• Uống đủ 2-2,5 lít nước mỗi ngày để giúp da luôn ẩm và khỏe mạnh.
• Ăn uống lành mạnh bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.

Giải đáp một số thắc mắc liên quan đến tia UV 

Bên cạnh thắc mắc tia UV là gì? Tác hại của tia UV đối với da, thì cũng có một số thắc cần được giải đáp, cụ thể:

1. Tia UV có thể xuyên qua gì? 

Dưới đây là những vật mà tia UV có thể xuyên qua bạn nên biết: 

• Mây: Nhiều người lầm tưởng rằng khi trời nhiều mây thì tia UV sẽ giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, một lượng lớn tia UV vẫn có thể xuyên qua mây và tác động lên da.
• Kính cửa sổ thông thường: Kính cửa sổ thông thường không thể chặn hoàn toàn tia UVA, loại tia gây lão hóa da.
• Nước: Tia UV có thể xuyên qua một lớp nước mỏng, vì vậy khi đi bơi, bạn vẫn cần bảo vệ da bằng kem chống nắng.
• Một số loại vải: Đặc biệt là các loại vải mỏng, sáng màu.

2. Mùa đông có tia UV không?

Có, mùa đông vẫn có tia UV. Mặc dù chúng ta thường nghĩ rằng tia UV chỉ xuất hiện vào mùa hè khi nắng nóng, nhưng thực tế tia UV vẫn tồn tại quanh năm, kể cả trong những ngày mùa đông lạnh giá.

Trong ánh nắng mặt trời có hai loại tia UV gồm tia UVA và UVB. Tia UVA có khả năng xuyên qua tầng khí quyển tốt hơn và ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết. Vì vậy, cường độ của tia UVA hầu như không thay đổi trong suốt cả năm, kể cả mùa đông. Tia UVB là loại tia gây ra tình trạng cháy nắng. Vào mùa đông, cường độ của tia UVB giảm đi đáng kể so với mùa hè, nhưng vẫn có mặt.

3. Tia UV đạt chỉ số cao nhất khi nào?

Tia UV thường đạt chỉ số cao tối đa vào khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 16 giờ chiều. Đây là lúc mặt trời ở vị trí cao trên bầu trời, ánh nắng chiếu xuống mặt đất trực tiếp và mạnh nhất.

Ngoài ra, vào mùa hè cường độ tia UV thường cao hơn các mùa hè, mây và sương mù có thể làm giảm cường độ tia UV. Bên cạnh đó, các khu vực gần xích đạo thường có cường độ tia UV cao hơn so với khu vực ôn đới. 

Kết Luận:

Như vậy, qua bài viết trên chắc hẳn bạn hiểu rõ hơn về “tia UV là gì? Tác hại của tia UV đối với da”. Hy vọng qua bài viết này giúp bạn tham khảo được thông tin hữu ích, nắm rõ hơn về tác hại của tia UV, từ đó có biện pháp bảo vệ da thích hợp.